Marzycie o tym, żeby choć raz znaleźć się na czerwonym dywanie? Dla nas takie atrakcje są już passé. A to dlatego, że mieliśmy okazję spacerować po kilometrowym, wielobarwnym dywanie, usypanym z żywych kwiatów. Chcecie więcej szczegółów?
Szukacie pomysłu na spędzenie wolnego czasu? Sprawdźcie nasz dział Łódź atrakcje!
Dywany kwiatowe w Spycimierzu na liście UNESCO
Decyzją Międzyrządowego Komitetu ds. Ochrony Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO w 2021 roku spycimierska tradycja tworzenia kwiatowych dywanów została oficjalnie umieszczona na “Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości”.
Oczywiście to nie było tak, że nagle przedstawiciel międzynarodowej organizacji wpadł w odwiedziny do Polski, zobaczył chodniki ozdobione w Boże Ciało kwiatami i stwierdził, że dopisze sobie to z kolegami z pracy do spisu fajnych tradycji na świecie. Zupełnie nie. Dokonanie takiego wpisu wymagało złożenia oficjalnego zgłoszenia, kilkuletnich starań spycimierskiej społeczności oraz spełnienia określonych kryteriów. Współpraca popłaca, bo ostatecznie kwietne dywany zdobią nie tylko trasę procesji, ale też listę UNESCO. Mieszkańcy mogą być z siebie dumni.
Boże Ciało w Spycimierzu – zdjęcia
Czy wiecie, o co dokładnie chodzi w obchodach Bożego Ciała? Jeśli nie, to zaraz Wam wyjaśnimy. W końcu nie każdy wychował się w katolickiej tradycji, a co za tym idzie, nie musi rozumieć wszystkich religijnych obrzędów. Boże Ciało to święto, które odbywa się dokładnie 60 dni po Wielkanocy. I zawsze w czwartek. Nazywa się je także Uroczystością Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa. Nie wiemy, jak dokładnie wyglądają obchody tego święta w miastach, ale że Ekipa Travel-Mates wychowała się na wsi, możemy Wam nieco opowiedzieć, jak celebruje się ten dzień “na prowincji”. Zwłaszcza, że w 2023 roku odświeżyliśmy sobie dziecięce wspomnienia, biorąc udział w spycimierskim Bożym Ciele.
Kiedy dojechaliśmy do tej niewielkiej, uroczej miejscowości, pierwsze, co nas przywitało, to kolorowe kramy (w Wielkopolsce znane jako “tasze”) pełne zabawek i słodyczy. Kto choć raz był na “odpuście”, ten wie, o czym mówimy. Kto nie wie, niech spojrzy na zdjęcie powyżej. Jeśli macie dzieci, lepiej trzymajcie się od takich miejsc z daleka. No chyba że dysponujecie akurat sporą nadwyżką gotówki, którą możecie wydać na chiński plastik albo niezdrowe przekąski kultywowanie tradycji.
Jednak to nie odpustowe kramy przyciągają do Spycimierza tłumy ludzi z całej Polski. Główną atrakcją są te przepiękne kwiatowe dywany, które przez jeden dzień w roku zdobią ulice wioski. Zastanawiacie się pewnie, jak to się w ogóle zaczęło? Niestety, nawet najstarsi mieszkańcy wsi nie sięgają pamięcią tak daleko. Legendy głoszą, że kwietne dywany powstawały tutaj już w XIX wieku. Natomiast pierwsza pisemna wzmianka o tych ludowych “dziełach sztuki” pochodzi z połowy XX wieku.
Początkowo uliczne dekoracje były znacznie skromniejsze. Do ich przygotowania używano głównie piasku oraz gałązek. Dopiero po II wojnie światowej mieszkańcy Spycimierza rozkręcili się artystycznie na dobre. Do przygotowywania dywanów zaczęto używać zarówno płatków, jak i całych kwiatów. Podobno niektórzy mieszkańcy prowadzili ogrody przede wszystkim po to, żeby ich zbiory zostały wykorzystane do produkcji dekoracji na Boże Ciało. Ci, którzy nie mieli własnych upraw, zbierali potrzebne materiały na polach i w lasach.
Początkowo “żywe dywany” zdobiły wyłącznie proste motywy kwiatowe. Z biegiem czasu pomysły mieszkańców ewoluowały do naprawdę wyszukanych kompozycji artystycznych. Zaczęły pojawiać się różnego rodzaju motywy religijne, eucharystyczne czy nawet wizerunki biblijnych postaci. Dla nas naszkicowanie twarzy ołówkiem jest wymagającym zadaniem, a co dopiero usypanie czyjejś podobizny z kwiatów. I to jeszcze w taki sposób, aby przypominała pierwowzór. Wydaje nam się, że Spycimierz to skarbnica nieodkrytych talentów.
Jeśli wydaje Wam się, że kwiatowe dywany powstają w jeden dzień, jesteście w błędzie. To znacznie dłuższy proces, który zaczyna się wiele miesięcy przed Bożym Ciałem. Oprócz kwiatów używa się tu także piasku, ziemi, gałązek, szyszek, igieł, liści, łodyg, kory… Ułożenie jednego odcinka wymaga wykorzystania naprawdę sporej ilości materiałów. Te, które mają dłuższy okres przydatności, są zbierane i gromadzone dużo wcześniej, a następnie przechowywane w pomieszczeniach gospodarczych czy piwnicach, w odpowiedniej temperaturze oraz wilgotności.
W Boże Ciało o poranku następuje pełna mobilizacja mieszkańców całej parafii. Zjawiają się z kredą, piaskiem, ziemią, gotowymi szablonami wzorów oraz elementami dekoracyjnymi i rozpoczynają działanie. Czasu jest niewiele, bo procesja rozpoczyna się o 17:00, więc najpóźniej do 14:00-15:00 chcą ukończyć swoje dzieła. Każdy tutaj liczy na idealną pogodę – wiatr lub deszcz może na dobre pokrzyżować artystyczne plany. Najpierw trzeba narysować na chodniku projekt, następnie usypać kontury, a potem zrobić kolorowe wypełnienie. Czym więcej barw i kwiatów, tym piękniejszy dywan.
Nieodłącznym elementem obchodów Bożego Ciała (w każdej parafii, nie tylko spycimierskiej) jest przygotowywanie tak zwanych “ołtarzy”. Na trasie procesji znajdują się cztery takie przystanki – mają symbolizować liczbę Ewangelii lub stron świata (zdania na ten temat są podzielone). Przy każdym z nich znajduje się dekoracja, a także klęcznik, przy którym ksiądz może odmówić z wiernymi modlitwy. Zwykle ołtarze są dosyć skromne – biały obrus, świece, gałązki, bukiety kwiatów. W Spycimierzu dużo poważniej podchodzi się do tematu – spójrzcie tylko na zdjęcie poniżej.
Kwiaty kwiatami – dla nas najwspanialszą rzeczą w całej tej tradycji jest poczucie wspólnoty i integracja mieszkańców wsi. Może się nad tym nie zastanawialiście, ale wykonanie takiej dekoracji na Boże Ciało wymaga świetnego zorganizowania i podziału zadań wśród społeczności. Długość kwiatowych dywanów to ponad 1 kilometr. Odcinek ten jest podzielony na mniejsze sekcję. Za każdą z nich odpowiadają mieszkańcy wskazanych domów. Muszą się ze sobą porozumieć, zaplanować działania, zebrać materiały, ustalić projekt… Taka sąsiedzka kooperacja zasługuje na ogromną pochwałę!
Zanim pokażemy Wam jak wygląda procesja Bożego Ciała, jeszcze parę słów o samym kościele w Spycimierzu, który naprawdę dostojnie prezentuje się zarówno z zewnątrz, jak i wewnątrz. Wiolczi jest fanką sztuki sakralnej wszelkich religii świata, więc zwykle musi zajrzeć tak do świątyni katolickiej, jak i cerkwi, meczetu czy synagogi. Czym budowla skromniejsza, tym bardziej jej się podoba.
Kościół w Spycimierzu (w obecnym kształcie, czyli murowany z cegły) jest stosunkowo nową budowlą – powstał w latach 1986-1992. Jego bryła jest prosta, a fasada wysoka i strzelista, co z jednej strony nadaje mu prostoty, a z drugiej lekkości. W środku znajdziecie mnóstwo fresków, ale stosunkowo niewiele złota (jeśli by go porównać do znanych barokowych budowli). Tutaj zdecydowanie wierni mogą skupić się na modlitwie, zamiast na oślepiającym blasku kipiących przepychem zdobień.
Najważniejszym, kulminacyjnym punktem celebrowania Bożego Ciała jest oczywiście procesja. Dla wiernych to bardzo podniosła chwila i traktują przemarsz naprawdę poważnie. Możliwość stworzenia dywanu, po którym będzie stąpał ksiądz z monstrancją, jest zaszczytem, a nie wyrzeczeniem. To, co z pewnością zaskakuje (tak w realu, jak i na zdjęciu), to wyjątkowe zderzenie tradycji z nowoczesnością. Kultywowany od lat zwyczaj procesji… uczestnicy filmują i fotografują, a następnie wrzucają swoje materiały na social media.
Jeśli przyjrzycie się dokładnie uczestnikom procesji, zobaczycie tam także mężczyznę z dosyć pokaźną kamerą. Wierzcie lub nie, ale spycimierskie Boże Ciało przyciąga lokalne media z różnych regionów kraju. A także turystów z całej Polski. Oprócz przedstawicieli kościoła w organizację zaangażowana jest również tutejsza orkiestra oraz Ochotnicza Straż Pożarna. To wydarzenie jest naprawdę ciekawe nie tylko religijnie, ale także kulturoznawczo i pozwala się zetknąć ze współczesnym folklorem w nowoczesnym wydaniu. Naprawdę polecamy!
Obchody Bożego Ciała w Spycimierzu kończą się wraz z przejściem procesji po kwietnych dywanach. Aż żal było nam chodzić po tych dziełach sztuki! Prędzej czy później zostałyby jednak zniszczone – jeśli nie ludzką stopą, to przez czynniki atmosferyczne. I to najdalej w ciągu kilku dni. Tym bardziej na ogromny podziw oraz szacunek zasługuje wytrwałość ludzi, a także poświęcenie wolnego czasu na kultywowanie rodzimej tradycji. To nie jest “impreza”, na którą będziemy wracać co roku, ale z pewnością warto być tutaj chociaż raz. Nawet jeśli nie jest się wierzącym praktykującym.
Boże Ciało – Spycimierz – bilety
Na to wydarzenie nie obowiązują płatne wejściówki. Jedyna obligatoryjna opłata, jaką musicie uiścić, to bilet parkingowy w formie cegiełki na cele parafii w Spycimierzu (z tego co pamiętamy kosztował 10 złotych). No i jeśli bierzecie udział we mszy, możecie doliczyć jeszcze nieobowiązkowe “co łaska” na tacę.
Spycimierz – dojazd
Spycimierz leży w województwie łódzkim.
- Od Uniejowa dzielą go zaledwie 4 kilometry.
- Do Konina jest stąd około 60 kilometrów.
- Łódź jest oddalona o +/- 75 kilometrów.
Z całym szacunkiem do mieszkańców Spycimierza, ale według nas ta miejscowość leży na końcu świata. Bardzo malowniczym, urokliwym i sielskim, ale jednak końcu świata. Próbowaliśmy posiłkować się serwisem e-podróżnik i odnaleźć jakieś połączenie między Spycimierzem a okolicznymi miasteczkami, ale nie udało się.
Najbezpieczniej będzie więc dojechać tutaj samochodem. W pobliżu kościoła parafialnego znajdziecie wydzielony parking zorganizowany na świeżo wykoszonym polu uprawnym. Jego bram strzec będą przedstawiciele Ochotniczej Straży Pożarnej, którzy wskażą Wam właściwą drogę i miejsce. Możecie więc być pewni, że poza pobraniem opłaty parkingowej w wysokości – bodajże – 10 złotych na tak zwane “cele parafialne”, nic złego Waszemu pojazdowi nie grozi.
Boże Ciało w Spycimierzu – ciekawostki i wskazówki
- W Spycimierzu powstaje centrum historyczno-kulturowe „Spycimierskie Boże Ciało”. Będzie można zobaczyć w nim wystawę stałą poświęconą tradycji tworzenia kwietnych dywanów. Pojawią się także edukacyjne wystawy czasowe prezentujące podobne zwyczaje w Europie i na świecie.
- Członkowie spycimierskiej parafii aktywnie promują swoją artystyczną twórczość za granicą. Dotychczas dotarli z kwietnymi kompozycjami do Hiszpanii, Watykanu, Włoch, Rosji czy Meksyku.
- Jeśli już będziecie w Spycimierzu, koniecznie zajrzyjcie do oddalonego o niespełna 20 kilometrów Zoo Safari Borysew. Czekają tu na Was egzotyczne zwierzaki, w tym – robiące największa furorę – białe lwy i tygrysy. Naprawdę jest na co popatrzeć.
Boże Ciało – Spycimierz – opinie
- Patrix – 10/10. To było absolutnie niesamowite przeżycie. Tą uroczystość trzeba zobaczyć na własne oczy! To jak w małej wsi, mieszkańcy tworzące piękne wzory z płatków kwiatów i liści, to przykład pięknego zaangażowania lokalnej społeczności. Ich dzieła zapierają dech w piersiach. Ogromną przyjemność sprawiło mi najpierw podziwianie tej sztuki, a następnie przejście po kwietnych dywanych wraz z procesją. Zdecydowanie polecam!
- Wiolczix – 7/10. Na wstępie zaznaczę, że cała uroczystość jest typowo religijna, ale jeśli nie chcecie, nie musicie w niej aktywnie uczestniczyć. Możecie przyjechać obejrzeć kwiatowe dywany bez udziału w katolickich obrzędach. Na pewno nikt nie będzie weryfikował Waszych przekonań. Co do samych dywanów, większość z nich jest naprawdę piękna. Wymaga talentu, kunsztu artystycznego, cierpliwości, a przede wszystkim poświęcenia czasu. Kwiatowe dzieła mieszkańcy tworzą w grupach, więc to świetna integracja dla lokalnej społeczności. Naprawdę podziwiam, że taka unikatowa tradycja jest kultywowana od wielu lat i przekazywana z pokolenia na pokolenie. To miłe, że jej wyjątkowość została doceniona przez UNESCO. Odejmuję kilka punkcików za to, że – logicznie rzecz biorąc – marnuje się tutaj tysiące kwiatów. Z drugiej strony – artystycznie patrząc – płatki i tak kiedyś by opadły, a tak to przynajmniej chwilę cieszą oko. Serio, warto chociaż raz przyjechać do Spycimierza i zobaczyć to oryginalne – w skali światowej – wydarzenie.
Dywany kwiatowe w Spycimierzu – najczęściej zadawane pytania
Dywany kwiatowe – co to?
Dywan kwiatowy jest przykładem sztuki ulotnej. To dużych rozmiarów mozaika wykonana ręcznie z ułożonych na podłożu (ziemi, chodniku) kwiatów lub ich płatków, liści, łodyg, gałęzi, ziemi oraz piasku. Tworzenie dywanów kwiatów na całym świecie jest zwykle związane obrzędami religijnymi, świętami i festiwalami.
Spycimierz – gdzie leży?
Spycimierz to niewielka miejscowość położona w gminie Uniejów, w powiecie poddębickim, w województwie łódzkim. Leży 4 kilometry na południe od Uniejowa, około 60 kilometrów na południowy-wschód od Konina i niespełna 80 kilometrów na północny-zachód od Łodzi.
Spycimierz – jakie atrakcje?
Największą atrakcją Spycimierza są kwietne dywany tworzone przez parafian w dniu procesji Bożego Ciała. Na tę uroczystość zjeżdżają turyści z całej Polski. W miejscowości można przespacerować się ścieżką historyczno-przyrodniczą „Spycimierska droga”, która pozwala zapoznać się z historią wsi. Zaledwie 4 kilometry od Spycimierza znajdują się Termy Uniejów, gdzie można odpocząć i zrelaksować się w saunach i na basenie. Z kolei od 20 kilometrów oddalone jest Zoo Safari Borysew. Zamieszkują je egzotyczne gatunki zwierząt, w tym białe lwy i tygrysy.
O której godzinie jest procesja w Spycimierzu?
Procesja Bożego Ciała w parafii Spycimierz odbywa się o godzinie 17:00. Późna pora wydarzenia jest zapewne uwarunkowana pracami twórczymi lokalnej społeczności. Od wczesnych godzin porannych do popołudniowych mieszkańcy intensywnie układają kwiatowe dywany.
Niematerialne dziedzictwo kulturowe UNESCO – co to?
Niematerialne dziedzictwo kulturowe UNESCO ma swoją ścisłą definicję. W dużym skrócie: są to wszelkiego rodzaju tradycje, sztuki widowiskowe, zwyczaje, wartości, idee, wiedza oraz umiejętności, a także ściśle związane z nimi przedmioty lub miejsca. Jak sama nazwa wskazuje – nie muszą one być materialnie utrwalone, mogą być przekazywane ustnie. Przykładem takiego niematerialnego dziedzictwa kulturalnego jest spycimierska tradycja tworzenia kwietnych dywanów z okazji Bożego Ciała. Ale nie tylko. Na liście UNESCO znajdują się również między innymi: gruziński śpiew polifoniczny, indonezyjski teatr lalek, Balet Królewski Kambodży, kolumbijskie karnawał w Barranquilla czy taniec Vimbuza z Malawi.
Spycimierz – mapa
Spycimierz to niewielka wieś w województwie łódzkim, w powiecie poddębickim, w gminie Uniejów.
